De baas over negatieve gedachten

Bevind je je vaker dan je wilt in een negatieve denkspiraal? Pieker je je suf? Zie je meer beren op de weg dan bomen in het bos? Dat begrijp ik wel. Je bent niet de enige. Tienduizenden gedachten per dag flitsen er rond in je hoofd. En de meesten daarvan zijn niet opbeurend of optimistisch.

Bekijk hier twee plannen van aanpak om dit soort gedachten de baas te worden. Want dat je negatief denkt, is niet het probleem. Dat je de negatieve gedachten gelóóft, wel.

Tobben geblazen

Denkverslaafd zijn we. De hele dag die voortdurende monoloog in ons hoofd. Psychologen noemen het ook wel ‘narcistisch peinzen’:

“Oh nee, de was vergeten op te hangen. Stinkt vanavond natuurlijk. Kan ik weer opnieuw wassen. Even snel boodschappen doen, en dan terug naar huis om toch nog even de was op te hangen. Voor ik naar kantoor ga. Red ik wel. Of niet? Hoe laat is het nu? 8.24 uur. Ok. Racen door de Albert Heijn. Koud hier. Hé dat is Lars. Zo, hij ziet eruit, zeg! Of kijkt hij gewoon boos? Is ie nou serieus boos op mij? Hij negeert me. Shit. Zou hij weten wat ik gisteren over hem gezegd heb? Nee, hoe moet hij dat weten. Tenzij Anne hem dat doorverteld heeft. Nee dat doet Anne niet. Hoewel? Wie weet wat ze allemaal tegen elkaar zeggen. Maar Lars gedroeg zich gisteren gewoon vreselijk. Dat is toch de waarheid? Pfff, ze zullen me wel beiden een trut vinden. Ik ook altijd met mijn grote mond. Oh ja, naar de tandarts morgen! Slecht geflost, de afgelopen tijd. Ze zal wel denken, de tandarts. Blij dat ze een mondkap op heeft als ze mijn gebit moet onderzoeken. Iewl. Waarom kan ik nou niet dagelijks flossen. Hoe moeilijk is het? Discipline van niks. Heb ik nog flosdraad thuis? Geen idee. Boodschappenlijstje! Schrijf dat nou eens op. Pfffffff. Ik heb ook niks op orde. Dat ik nog functioneer, joh. Nou ja, functioneren. Als ik het dat nog mag noemen. Zal ik Lars bellen? Of Anne misschien? Nee, durf ik niet. Ik laat het gaan. We zien wel. De was! Beter neem ik nog even wasverzachter mee.”

En zoiets kost maar 5 seconden. Heel veel helpends komt er niet voorbij.

Zo zijn we geprogrammeerd. We zijn enorm goed in het ontdekken en opsporen van problemen, van ellende.

Ooit bleek dat pessimistische denken een keer functioneel. Ook voor jou. Maar, ach en wee, inmiddels gaat dat problemen oplossen niet beter doordat je piekert. Dat vele tobben zorgt er juist voor dat je minder geconcentreerd bent en je probleemoplossend vermogen achteruit gaat. Je hebt sneller last van vooroordelen; je objectiviteit wordt er zeker niet beter van. Je raakt pessimistischer, minder proactief, minder gelukkig.

Daar zou je es over moeten tobben!

Nee, dat kan echt beter. 

Overmeesteren in actie

Er zijn allerlei manieren om dat negatieve malen aan te pakken. De cognitieve gedragstherapie, maar ook ACT bieden uitkomst.

Hier krijg je twee heel makkelijke tactieken op een presenteerblaadje, uit de cognitieve gedragstherapie. Kijk de onderstaande clip, en je hebt ze in de smiezen.

Gezien? Eigenlijk heel simpel toch? Who’s the boss nou eigenlijk?

Twee overmeesterstrategieën:

Nog een keer de geschreven versie van deze plannen van aanpak:

1. Positieve afleiding. Neem je gedachten niet zo letterlijk, stap er gewoon even uit. Leid jezelf van de angstige (of boze of jaloerse of veroordelende enz.) gedachten af door een positieve emotie te stimuleren. Doe iets leuks. Iets wat je helemaal in beslag neemt. Doe iets waar je blij of dankbaar of verrast of kalm of enthousiast van wordt. Bel iemand voor een kletsje. Vergewis je van iemands aandacht of liefde. Dans, ren een rondje of pak een goed boek. Kijk een lachfilm. En ontegenzeggelijk: die interne monoloog verstomt. Je bent namelijk bezig en je ervaart een positief gevoel. Weg van dat getob en het pad op richting een open blik, helder denkvermogen en een betere versie van jezelf.
2. Bewijs maar dan. Hardnekkige negatieve gedachte? Wees de openbaar aanklager van die gedachte. Hoe waar is het nou eigenlijk wat je denkt? Heb je argumenten die het tegendeel ondersteunen? Heb je voorbeelden van toen het wél goed ging? Hoe voel je je als je gelooft dat de gedachte waar is? Hoe zou je je voelen als je de gedachte niet gelooft? Kijk of jezelf ervan kunt overtuigen dat er ook een ander standpunt, een andere mogelijkheid, een andere gedachte waar kan zijn.

Wie is de baas?

Dat ben jij natuurlijk.

Test de methoden en kijk of je dat eeuwige doemdenken en ander negatief gedoe in je hoofd kunt beteugelen.

Succes.

Jij, baas, jij!

Bronnen / meer weten:

• het boek De Maakbaarheid van het Geluk – Sonja Lyubomirsky (hier een korte boekbespreking ervan)
• het boek De Valstrik van het Geluk in de bibliotheek – Russ Harris
• www.happify.com
• ben jij een piekerprinses?
• in deze clip benadrukt Gretchen Rubin de kracht van het positief afleiden.
• artikel dat duidelijk maakt hoe het ervaren van positieve gevoelens jou op allerlei manieren ondersteunt
• en mochten de twee bovengenoemde strategieën niet werken voor jou, dan kun je hier of hier eens kijken